Grzyby mikroskopowe

grzyby mikroskopowe (pleśniowych)

Grzyby stanowią ogromną, szeroko rozpowszechnioną grupę organizmów, która tworzy jedno z pięciu królestw obejmujących wszystkie organizmy żywe. Elementy grzybów; zarodniki i fragmenty grzybni pochodzące z różnorodnych źródeł, mogą być źródłem wielu alergenów.

Z badań epidemiologicznych wynika, iż grzyby z rodzaju Alternaria i Cladosporium, a w dalszej kolejności Penicillium i Aspergillus są najważniejszym źródłem alergenów pleśniowych. Najczęstszą przyczyną uczuleń są alergeny gatunku Alternaria alternata, chociaż u większości chorych współistnieje nadwrażliwość na alergeny kilku gatunków grzybów. Współwystępowanie nadwrażliwości na różne gatunki jest prawdopodobnie w większości związane nie z reaktywnością krzyżową, a z uczuleniem równoległym. Alergia wziewna u osób nadwrażliwych na alergeny grzybów może mieć charakter zarówno sezonowy jak i całoroczny. Najczęściej obserwuje się występowanie objawów przez cały rok, z wyraźnym nasileniem w okresie letnim i jesiennym. Związane jest to z cyklem występowania zarodników grzybów w powietrzu. Alergia na grzyby rzadko ma charakter monowalentny, najczęściej współwystępuje z nadwrażliwością na inne alergeny wziewne, głównie pyłek roślin lub roztocze kurzu domowego. Zarodniki grzybów dostające się do dróg oddechowych stanowią produkt końcowy procesu rozmnażania grzybów. Tworzą one największą część cząstek biologicznych zawieszonych w powietrzu atmosferycznym w każdej ze stref klimatycznych. Swą liczebnością znacznie przewyższają liczbę ziaren pyłku obecnego w powietrzu, są jednak mniejsze niż wchodzące wraz z nimi w skład naturalnego bioaerozolu ziarna pyłku. Stosunek ich wielkości dobrze ilustruje porównanie do ziarna pyłku traw, które ma objętość równą objętości około 200 zarodników z gatunku Cladosporium herbarum lub też objętości około 3 000 zarodników Aspergillus fumigatus .

Poziom dobowego stężenia zarodników Cladosporium w 1m3 powietrza wykazuje bardzo duże zróżnicowanie na przestrzeni roku: od zera do kilkunastu tysięcy zarodników. Obecność 2800 zarodników gatunku Cladosporium herbarum w 1 metrze sześciennym powietrza uważane jest za stężenie odpowiedzialne za wystąpienie objawów choroby alergicznej u osób uczulonych na ten alergen . Sezon najbardziej obfitego zarodnikowania rodzaju Cladosporium, a tym samym najbardziej nasilonych objawów u osób uczulonych, obejmuje okres od czerwca do sierpnia.

Zarodniki tzw wewnątrzdomowe, do grupy których należy m.in. rodzaj Aspergillus i Penicillium obecne są w powietrzu zazwyczaj w zbliżonej ilości przez cały rok. Źródłem jest głównie mikrośrodowisko pomieszczeń zamkniętych o dużej wilgotności, ograniczonej wentylacji i słabym dostępie światła; głównie pomieszczenia piwniczne, pralnie, łazienki czy kuchnie oraz pomieszczenia gospodarskie na wsi. Dewniane domy letniskowe, altanki, sauny i baseny również stanowią istotne źródło alergenów grzybów wewnątrzdomowych.

Istotnym rezerwuarem uczulających grzybów w mikrośrodowisku wewnątrzdomowym jest kurz domowy. Istotnym źródłem alergenów grzybów pleśniowych mogą być także systemy klimatyzacyjne.

zarodniki grzybów z rodzaju Alternaria

Grzyb z gatunku Alternaria alternata jest organizmem kosmopolitycznym; poprzez swoje wymagania życiowe kolonizuje powierzchowne warstwy gleby, obumierającą roślinność i jest patogenem wielu gatunków roślin. Rozwojowi organizmu grzyba sprzyja wysoka wilgotność powietrza i umiarkowanie wysoka temperatura. W procesie rozmnażania grzyb wytwarza uwalniane do otoczenia zarodniki. Gatunek Alternaria alternata charakteryzują relatywnie duże, wielokomórkowe zarodniki z podłużnie i poprzecznie ułożonymi przegrodami. Należą do zarodników tzw. suchych, których uwalnianie do otoczenia jest bierne, zależne od czynników meteorologicznych, szczególnie od prędkości wiatru.

W miesiącach zimowych, gdy warstwa śniegu pokrywa powierzchnię ziemi, a temperatura spada, powietrze wolne jest od spor Alternaria alternata. Alergeny zarodników Alternaria są spośród alergenów grzybów najczęstszą przyczyną alergicznego nieżytu nosa i astmy . Zarodniki konidialne charakteryzują się brązową barwą, poprzecznymi i podłużnymi przegrodami, mają ok. 20–36 μm długości oraz 9–13 μm szerokości w najszerszej części. Optymalna temperatura wzrostu wynosi 22–28°C. Przy spadku temperatury poniżej 0°C zarodniki pojawiają się w znikomej liczbie. Wartość progowa stężenia zarodników Alternaria wynosi dla populacji polskiej 80 zarodników w 1 m3 powietrza. Szczyt sezonu zarodnikowania dla rodzaju Alternaria przypada natomiast na lipiec i sierpień, kiedy to stężenia sięgać mogą poziomu kilkuset zarodników w 1 metrze sześciennym powietrza.

Alergeny grzybów z rodzaju Alternaria

Alt a 1
Alt a 2
Alt a 3
Alt a 5
Alt a 6
Alt a 7
Alt a 10
Alt a 12

zarodniki grzybów z rodzaju Cladosporium

Rodzaj Cladosporium jest jednym z najczęściej notowanych rodzajów w powietrzu prawie na całym świecie, zwłaszcza w strefie klimatu umiarkowanego. Duża liczba zarodników w powietrzu jest efektem szerokiego ekologicznego spektrum ich występowania i dostępności produktów niezbędnych do wzrostu grzybni. Zarodniki rodzaju Cladosporium mają niewielkie rozmiary i osiągają bardzo wysokie stężenia w powietrzu atmosferycznym. W literaturze światowej podawano różne wartości stężenia progowego dla tego rodzaju. Wartość progową stężenia zarodników Cladosporium dla populacji polskiej ustalono na 2800 zarodników w 1 m3 powietrza. Natomiast stężenie wynoszące 3000 zarodników na 1 m3 powietrza powoduje objawy u wszystkich osób uczulonych.

Alergeny grzybów z rodzaju Cladosporium

Cla h 1
Cla h 2
Cla h 5
Cla h 6
Cla h 7
Cla h 10

Wciąż odkrywane są nowe alergeny, dlatego rekomenduję czytelnikom stronę internetową WHO/IUIS Allergen Standardization Sub-Committee www.allergen.org